ਆਹ, ਤਾਈਵਾਨ—ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਲੋਕਤੰਤਰ, ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਾਈਟਹਾਉਸ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਸਲਾਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਆਓ, ਭੁਲੇਖੇ ਪਾਸੇ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਚਮਕਦਾਰ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਸੜੀ ਹੋਈ ਦਲਦਲ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਸਲਵਾਦ ਵਿਆਪਕ ਹਨ, ਜੋ ਇਨਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਅਰਥ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਮੈਂ, ਜੋ 2009 ਤੋਂ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਗੱਲ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ।
ਮੈਂ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸੈਲਾਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰ ਖੜਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੰਪਨੀ ਜੋ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ—ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਕਥਿਤ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਸਫਲਤਾ ਨੇ ਸਭ ਕੁਝ ਨਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਧੋਖਾ, ਵਿਭੇਦ ਅਤੇ ਆਖਰ ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪੰਜ ਗਵਾਹਾਂ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਸਬੂਤਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਡਿੱਠੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਮਹੱਤਵਹੀਣ ਸਨ।
ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ—ਇਹ ਇੱਕ ਪੈਟਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਇੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਦੇ ਅਸਰ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਝਲਕ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ:
ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀ ਪਰਾਡ: 2020–2024
2020: ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਲ
-
ਤਾਈਪੇ ਡੋਮ ਸਕੈਂਡਲ – ਕੌਣ ਨਹੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਠੇਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਘੁਸਖੋਰੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ?
-
ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕੇਸ – ਬਾਰ੍ਹਾ ਜੱਜ ਅਤੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਟਰਾਂ ਨੂੰ ਘੁਸ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਲਈ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਆਮ ਦਿਨ ਸੀ।
-
ਹਰਿਤ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ – ਨਵੀਕਰਨਯੋਗ ਊਰਜਾ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਘੁਸ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ 'ਚ ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ।
-
ਹੇਡਾਓ ਮਾਫੀਆ ਦਾ ਦਖਲ – ਬਲੈਕ ਗੋਲਡ ਪਾਲਿਸੀ ਤੇ ਜਾਂਚ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮਨਾਮ ਮਾਫੀਆ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਘੁਸਖੋਰੀ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ।
-
ਲੋਬੀ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਦੀ ਨਾਕਾਮੀ – ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਅਨ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲਈ ਮਾਹੌਲ ਬਣਿਆ।
2021: ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਜਾਰੀ
-
ਵਿਧਾਨਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਸਕੈਂਡਲ – ਘੁਸਖੋਰੀ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਰਪਾਈ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ।
-
ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੁਮੈਨਜ਼ ਲੀਗ ਦੀ ਸੰਪਤੀ – NT$38 ਬਿਲੀਅਨ ਮੁੱਲ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ।
-
ਚਾਈਨਾ ਬਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (BCC) – KMT ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੰਪਤੀ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ।
-
ਸੈਂਟਰਲ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (CMPC) – KMT ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਪਤੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
-
ਚਾਈਨਾ ਯੂਥ ਕੋਰਪਸ (CYC) – KMT ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੰਪਤੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
2022: ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਲਹਿਰਾ ਜਾਰੀ
-
ਹਸਿਨਚੂ ਪੁਲਿਸ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ – ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਜੂਆ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਤੋਂ ਘੁਸ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼।
-
ਲੋ ਫੂ-ਚੂ ਉੱਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ – ਵਿਧਾਇਕ ਉੱਤੇ ਧਮਕਾਅ ਰਾਹੀਂ $38 ਮਿਲੀਅਨ ਗਬਨ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼।
-
ਕਰਜ਼ ਲੈਣ ਲਈ ਨਕਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ – ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਕਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ $23.4 ਮਿਲੀਅਨ ਲੈਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ।
-
ਮਨੀ ਲੌਂਡਰਿੰਗ ਜਾਂਚ – ਕਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਫਸ਼ੋਰ ਖਾਤਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਧਨ ਧੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼।
-
ਵੋਟ ਖਰੀਦ ਸਕੈਂਡਲ – ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ 'ਤੇ ਵੋਟ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਦੋਸ਼।
2023: ਅਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ
-
ਹਸਿਨਚੂ ਮੇਅਰ ਐਨ ਕਾਓ ਉੱਤੇ ਦੋਸ਼ – ਵਿਧਾਇਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮਕਾਜ ਦੌਰਾਨ ਓਵਰਟਾਈਮ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ।
-
ਰੀਅਲ ਐਸਟੇਟ ਡਿਵੈਲਪਰ ਨਾਲ ਗਲਤ ਰਿਸ਼ਤੇ – ਮੈਅਰ ਕਾਓ ਅਤੇ ਇਕ ਰੀਅਲ ਐਸਟੇਟ ਡਿਵੈਲਪਰ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਭਾਵਤ ਅਣਉਚਿਤ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ।
-
ਥੀਸਿਸ ਵਿਵਾਦ – ਮੈਅਰ ਕਾਓ ਨੂੰ ਝੂਠੀ ਮਾਨਹਾਨੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
-
ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੁਮੈਨਜ਼ ਲੀਗ ਵਿਘਟਨ – ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਪਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਵਿਘਟਨ।
-
KMT ਸੰਪਤੀ ਦੀ ਜ਼ਬਤੀ – ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਪਤੀ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀ।
2024: ਐਲੀਟ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਸਾਲ
-
ਤਾਈਪੇ ਦੇ ਪੂਰਵ ਮੈਅਰ ਕੋ ਵੈਨ-ਜੇ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ – ਇੱਕ ਰੀਅਲ ਐਸਟੇਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ।
-
KMT ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ – ਉੱਚ ਪਦਵੀ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਨੂੰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੋਸ਼ਾਂ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
-
ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸੀਵ ਪਾਰਟੀ (DPP) ਸਕੈਂਡਲ – ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਘੁਸਖੋਰੀ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਜਾਂਚ ਰਾਹੀਂ ਗੁਜਾਰਿਆ ਗਿਆ।
-
ਤਾਈਵਾਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ (TPP) ਜਾਂਚ – ਸਰਵਜਨਿਕ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਗਬਨ ਕਰਕੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ।
-
ਨਿਆਂਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ – ਕਈ ਜੱਜ ਉੱਤੇ ਘੁਸ ਲੈਣ ਅਤੇ ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼।
ਮੇਰੀ ਨਿੱਜੀ ਤਬਾਹੀ: ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਨਾਕਾਮੀ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਦੇਖਣਾ
ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਤੇ ਆਈਏ—ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤਬਾਹੀ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਕਲਪਨਾ ਕਰੋ ਕਿ ਪਰਿਆਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਮੇਰੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਮੇਰੀ ਦੁਕਾਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮੌਕਾ ਮਿਲਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਪੰਜ ਗਵਾਹਾਂ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਸਬੂਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਨਤੀਜਾ? ਇਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਨਸਲਵਾਦ ਅਤੇ ਪੱਖਪਾਤ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਕਾਮ ਹੈ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਜੋ "ਸੁਰੱਖਿਅਤ" ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।
ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਅਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ
ਇਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਨਾ ਛੱਡੀਏ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਐਜਿਹਾ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਪੱਖਪਾਤ ਅਤੇ ਅਯੋਗਤਾ ਸਰਬਵਿਆਪੀ ਹਨ।
ਪਰ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਹਕੀਕਤ ਜਾਣਦੇ ਹੋ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁਆਗਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਗੰਦਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ ਗਾਲੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਨਿਕੰਮਾ ਹੈ—ਇਹ ਸਾਰੀ ਨਿਆਂਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ।
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ? ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹੋ।
2 टिप्पणियाँ
You lost.
You got to know when to fold them. 🎶